Voorproef

Als Voorproef vind je hier de eerste resultaten van mijn zwerftocht Tussen de barakken. Alle onderdelen zijn onafhankelijk van elkaar te volgen. De laatste toevoeging (20 oktober 2024) is Een vader tussen culturen over de maatschappelijk betrokken tolk Türker Atabek die in 1962 als een van de eerste Turkse arbeiders naar Nederland trekt.

Twee wandelingen in Hooghalen, een vrije zondag vormen de aanleiding tot de zwerftocht.

Het gedicht Daarvoor. Daarom. is het motto van de zwerftocht tussen de barakken.

De Plattegrond van kamp Westerbork en woonoord Schattenberg is het kompas voor de zwerftocht.

De Slagersbarak is een houten bouwwerk dat in Wierden gebruikt is om Turkse gastarbeiders te huisvesten.

Met de Joodse fotograaf Rudolf Breslauer vertrekken we in 1938 uit Duitsland om rondzwervend door Nederland in barak 14 van Flüchtlingslager Westerbork uit te komen.

In Ben Ali Libi volgen we Michel Velleman als ‘humoristisch goochelaar’ in zijn levenswandel die in Groningen begint en via Amsterdam in barak 61 van Durchgangslager Westerbork uitkomt. Zijn verhaal vormt de verbinding met het Diepenring Kompas.

Haar ogen laten zich lezen als de aankondiging van een onafwendbaar lot, zowel van Sintezza Settela Steinbach uit strafbarak 69 als van Rudolf Breslauer die haar transport (en zijn opdrachtgever) op beeld vastlegt.

Uit de veewagon hangt de herrlich weichen blauwe jas van Rakli Weisz. In 2011 neemt Sinto Zoni Weisz de laatste herinnering aan zijn zusje mee naar de Duitse Bondsdag ter gelegenheid van de Tag des Gedenkens an die Opfer des Nationalsozialismus.

Haar naam gaat de hele wereld over. In Anne Frank volgen we het kind van Otto en Edith uit Frankfurt via Amsterdam naar de barakken 56 en 67 in Westerbork, en eindigen we op de grensovergang tussen de stations Nieuweschans en Weener.

Ten slotte nemen tussen de barakken 41, 63, 67 en 71 met de Westerbork serenade van Johnny and Jones zingend afscheid van doorgangskamp Westerbork en haar bewoners.

Alsof er nooit 102.00 mensen gedeporteerd zijn wordt Kamp Westerbork na de Tweede Wereldoorlog herdoopt tot Woonoord Schattenberg en hergebruikt voor groepen zo divers als gearresteerde NSB-ers, Nederlandse militairen voor Indonesië en gerepatrieerde Indische Nederlanders. De langste tijd hebben de barakken dienst gedaan als onderkomen voor Molukse KNIL-militairen en hun gezinnen. Ik ben in gesprek met Judith Ririhena, David Patty, Sally Nuhumury-Sopacua, Otis Polnaya, Sien Pattiruhu (Schattenberg) en Paul Salakory (Vossenbosch). Meer verhalen volgen.

In 1951 worden ze met omgebouwde vrachtschepen naar Nederland gebracht. In De spiegel van Otis en Fien reizen we met Otis Polnaya en Fien Sihasale (uit de documentaire De geur van Schattenberg) van de tangsi’s in Nederlands-Indië naar het tot woonoord omgebouwde Kamp Westerbork. Tussen de barakken 6, 16, 50 en 81 gaan we op zoek naar de geschiedenis van de Molukse bewoners en hun behandeling in Nederland. Naast verrassende informatie over de slagersbarak krijgt de schrijver krijgt een spiegel voorgehouden.

In Barak 81 lezen we hoe een houten prefab bouwwerk zijn/haar/hen geschiedenis zelf ervaren heeft. In voorbereiding.

Meer verhalen volgen.

Vanaf eind jaren vijftig worden delen van Woonoord Schattenberg ontmanteld. De barakken worden gesloopt of gedemonteerd en verkocht voor gebruik in onder meer Veendam (opslagschuur), Peizermade (paardenschuur), Zelhem (kippenschuur) en Wierden (als barak voor Turkse gastarbeiders werkend in de naastgelegen vleesfabriek van A. Passchier & Zn.). Ik ben in gesprek met tolk Türker Atabek (†), sloper Jan Bork, restauranthouder Tekinev en mijn eigen familie.

Het is begin jaren zeventig. In Suikerfeest tussen varkens vieren mijn ouders het einde van de Ramadan in de barak van ‘onze’ Turkse gastarbeiders zoals Nuri Köse, Hamit Güçlü, Sayid Aslan en Mehmet Bozkir door wie ze uitgenodigd zijn.

In 1962, twee jaar voor mijn geboorte, is Türker Atabek als een van de eerste Turkse arbeiders ’te gast’ in Nederland. Als tolk wordt hij een belangrijke verbindingspersoon tussen zijn landgenoten en Twentse ondernemers in textiel en varkensvlees. In 2014 ontvangt hij als Nederlands staatsburger een koninklijke onderscheiding voor zijn maatschappelijke bijdrage. In Een vader tussen culturen helpt hij mij in een bezeten zoektocht naar een barak uit de Tweede Wereldoorlog en de Turkse slagers voor wie het door mijn familie in Wierden als onderkomen gebruikt is.

Meer verhalen volgen.

Op de Spotify Tussen de Barakken Draaitafel ligt de muziek uit de barakken.

De eerste mijlpaal is de nog niet gepubliceerde stop motion video Tussen de Barakken. De beschikbaarheid op deze plek is om toestemming te vragen aan de personen wiens stemmen en foto’s gebruikt zijn. Update (23-2-2023): Zoni Weisz, Otis Polnaya en Fien Sihasale (bij monde van haar zus Sien) hebben inmiddels toestemming verleend.

Paul Passchier, 20-10-2024 (laatste update)

Wil je me ondersteunen? Doneer